Fietsen van Normandië naar Oudleusen
ter ere van tachtig jaar bevrijding.
Volgend jaar is het tachtig jaar geleden dat Nederland werd bevrijd door de geallieerden. Een drietal Oudleuser fietsliefhebbers organiseert daarom een fietstocht die de route volgt van de Canadese Black Watch, het regiment dat uiteindelijk verantwoordelijk was voor de bevrijding van Oudleusen.
Dagen tot aankomst
Dag(en)
:
Uur(s)
:
Minute(s)
:
Second(s)
Aankondiging: Black Watch Herdenkingstocht
Bevrijdingstour 2025
Fietstocht in het kort
- Afstand: ongeveer 1000km
- Aantal dagen: 9 dagen.
- Vertrek vanuit Oudleusen: Vrijdag 25 april 2025
- Start tocht: Zaterdag 26 april 2025 naar Juno Beach,
- Aankomst: Maandag 5 mei 2025 om ca. 16.00 uur.
Paar mijlpalen onderweg
Fiettocht
Vanuit Normandië voert de tocht in negen dagen via België naar Nederland, met de aankomst in Oudleusen op Bevrijdingsdag. De dag ervoor doet het gezelschap Arnhem aan, alwaar deelgenomen wordt aan de 4 mei-herdenking.
Onder de naam Vrienden van Oudleusen zijn Jan Schoonhoven, Henk Overhein en Harry Brinkhuis verantwoordelijk voor het initiatief. De fietstocht volgt zo nauwkeurig mogelijk de route die het Black Watch-regiment volgens hun logboek heeft afgelegd. Omdat de Canadese soldaten niet altijd in een rechte lijn verder trokken, moest er hier en daar wat worden afgeweken.
Er wordt gefietst in drie groepen: toerfietsers (geen elektrische fietsen), recreatieve racefietsers en gevorderde racefietsers. Dagelijks wordt een route van rond de 120 kilometer gefietst, met uitzondering van de laatste etappe die met ongeveer veertig kilometer een stuk korter is. Wie mee wil fietsen kan zich vanaf nu aanmelden op deze site. Hier is ook meer informatie te vinden over het Black Watch-
regiment en hun opmars naar Oudleusen in het voorjaar van 1945.
Black Watch Herdenkingstocht
De infanteristen van de “Black Watch” hebben Oudleusen bevrijd. Ze maken deel uit van de Canadese 2e infanterie divisie. Deze “Black Watch bestond uit een “A,B,C en D Company”. De soldaten van de A-Company van de “Black Watch” hebben Oudleusen dus bevrijdt.
Om te herdenken dat het in 2025 tachtig jaar geleden is dat we bevrijd zijn, willen we dit herdenken door dezelfde route af te leggen die onze bevrijders afgelegd hebben.
Onderweg zullen we stilstaan bij de veldslagen en bijzondere gebeurtenissen die er gedurende de oorlog plaatsgevonden hebben.
De herdenkingsfietstocht loopt grotendeels parallel en gelijk aan de route die de Canadese Black Watch die Oudleusen heeft bevrijd heeft afgelegd.
Er zijn bestaande fietsroutes die ongeveer langs dezelfde route lopen. Die zijn zoveel mogelijk meegenomen. Zoals de EuroVelo 4. In België maken we zoveel mogelijk gebruik van de Fietssnelwegen zodat we veilig, comfortabel en snel met een grote groep langs de toonaangevende plaatsen kunnen fietsen. En in Nederland pakken we ook het fietsnetwerk op.
Onze bevrijders
Er is een logboek van de Canadeze divisie die Oudleusen bevrijd heeft. Deze Divisie heet “Blackwatch”.
Dit Logboek is ten tijde van de oorlog getypt en er staat duidelijk dat de Canadezen via Ommen, Varssen en vervolgens Oudleusen bevrijd hebben.
Aan de hand van dit Logboek hebben we een route samengesteld die we willen gaan fietsen in mei 2025.
Het regiment’s motto is “Nemo me impune lacessit” wat Latijns is voor “Niemand provoceert me ongestraft”.
De Canadese Blackwatch leed meer slachtoffers dan enig ander Canadees infanteriebataljon in Noordwest-Europa, volgens cijfers gepubliceerd in The Long Left Flank door Jeffrey Williams. Het noodlot leek de eenheid te volgen;
- Op de reis naar Frankrijk op de dag van de Dieppe Raid leed de eenheid slachtoffers tijdens een granaatontlading aan boord van hun schip, HMS Duke of Wellington.
- Tijdens de Slag om Verrières Ridge op 25 juli 1944 verlieten 325 mannen de startlijn en slechts 15 keerden terug naar de bevriende linies, de anderen werden gedood of gewond door goed verschanste Waffen-SS-soldaten en tanks.
- Op 13 oktober 1944 – door de Black Watch bekend als Black Friday – voerde het regiment tijdens de Slag om de Schelde een aanval uit bij Hoogerheide waarbij alle vier de compagniescommandanten werden gedood en één compagnie van 90 man werd teruggebracht tot slechts vier overlevenden.
- Tijdens de Slag om Walcheren Causeway leed de Black Watch 85 slachtoffers, het grootste deel van hen kwam om bovenop de Dijk.
Bevrijding Oudleusen
Rond twee uur begon het geschiet aan de Stokte en werden de boerderijen van Nijkamp en Lans in brand geschoten. Het ging er hevig aan toe in de buurt en iedereen zocht op zijn eigen manier een schuilplaats in kelders en achter hooibergen. Bij Sandink zaten Duisters achter zaadzakken op de deel en toen de zijmuur eruit geschoten werd gaven ze zich over met een witte vlag. De familie had niet meer kunnen vluchten en zat in de paardenstal. Een dochter van Sandink raakte toen gewond aan haar been en moest naar een medische hulppost bij Volkerink.
Na dit treffen trokken de Duitsers zich terug in het bos van Sonsbeek aan het begin van de Welsummerweg tegenover de boerderij van Kloosterman welke op 10 april al gevorderd was door de Duitsers. Er waren loopgraven omheen gegraven en de fam. Kloosterman moest vluchten. Er waren barricades op de Hessenweg geplaatst door de Duitsers om de Canadezen tegen te houden. Na het vuurgevecht hebben bewoners die toen afgebroken.
Nadat de Canadezen zich ’s avonds terugtrokken in Varssen keerden de Duitsers echter weer terug. Dat was schrikken voor de bewoners want ze vroegen wie die barricades hadden afgebroken. Nee, ze waren nog net niet bevrijd op die 12e april. Een overmoedige bewoner schoot op de Duitsers en die schoten terug waarna hij zich verstopte in het steegje dat vanaf de Hessenweg richting Schoolweg liep. Daar stond de boerderij van de fam. Van der Veen en die werd in brand geschoten omdat de Duitsers dachten dat de schutter daar zat. Dit was de derde boerderij die met alle inboedel en vee in vlammen opging.
Vrijdagmorgen de 13e vertrouwden de bewoners het nog niet en brachten weer spullen in veiligheid. Ze konden vrij snel weer op huis aan want over de Stuw kwam iemand aansnellen met een oranje strikje op: “We zijn bevrijd!”. Nu wel! Er werd die avond uitbundig feest gevierd bij de Christelijke school.
Een verhaal uit ‘Rondom Dalfsen’
Oudleusen was in 1945 een kleine boerengemeenschap met alleen een paar boerderijen, een molenaar, een smid en een bakker. De kerk was er nog niet, wel waren er twee scholen: een openbare waar nu de zaal van Mansier is en een christelijke aan de Hessenweg. In dit dorp werd Gerrit Wennemars geboren in 1922 op de boerderij aan de Mulderstraat, hoek Schoolstraat. Hij kwam uit een gezin van 11 kinderen. In 1944 trouwde hij met Mina Dijsselhof. Zij kwam uit Lenthe (Hoonhorst). Na hun huwelijk begonnen zij een boerenbedrijf, dat ongeveer 200 meter achter de ouderlijke boerderij lag. Zij hadden een veeteelt en landbouwbedrijf. Tijdens de oorlog hebben beide families Wennemars onderduikers gehad. Ook hebben zij trekkers (mensen die op hongertocht uit het westen kwamen) uit Gouda in huis gehad. Tegen het eind van de oorlog hadden de Duitsers zich ingekwartierd in o.a. de openbare school, maar ook op de deel bij de ouders van Gerrit. Al dagen voor de bevrijding was de bevolking gewaarschuwd door de ondergrondse, en door de Duitsers, dat er wat zou gebeuren. Vanuit Ommen was een detachement Canadezen richting Oudleusen gekomen, dan zijn kampement in Varsen had opgeslagen. De spanning steeg met de dag, maar er kwam geen actie. Dat duurde Gerrit Wennemars veel te lang en hij besloot maar eens poolshoogte te gaan nemen.
‘’s Morgens de 12e april, het was prachtig weer, stapte hij op zijn fiets met surrogaatbanden, die gemaakt waren van oude autobanden, en reed naar Varsen. Tegen half 12 kwam hij bij het kampement aan en zag de Canadezen heerlijk in het gras in het zonnetje liggen naast hun pantservoertuigen. “Wat doe jij hier, maak dat je wegkomt, wij komen eraan”, zeiden ze. Via de ondergrondse, wisten de Canadezen wie hij was. Zorg dat de bewoners met hun vee weg zijn, want alles kan wel eens plat gaan. Jullie liggen in de vuurlinie.
Gerrit wist niet hoe snel hij weer naar huis moest gaan. Eerst heeft hij zijn ouders gewaarschuwd, die daarna meteen de kelder in zijn gevlucht, samen met hun kinderen. De buren werden nog snel gewaarschuwd en daarna ging hij direct door naar zijn eigen boerderij. Het vee heeft hij nog het weiland in kunnen brengen. Inmiddels was bakker Wolfkamp gearriveerd om bij hun te schuilen. Zij zijn met z’n allen, inclusief hun baby, achter de boerderij op de grond gaan liggen in bange afwachting van wat er zou gebeuren. Ze moesten aan de kant gaan liggen, waar de Canadezen vandaan kwamen, want dan zouden ze over hun heen schieten. Als er teruggeschoten werd, moesten ze naar de andere kant van de boerderij gaan.
In het begin van de middag kwamen de tanks op rupsbanden over de Parallelweg aanrollen. Niets werd ontzien, ze gingen dwars door de weilanden, de sloten en de afrasteringen. De soldaten klommen met hun mitrailleurs tegen het dak van de voormalige boerderij van de ouders Wennemars op. Er was namelijk een nieuwe boerderij voor de oude gebouwd en de oude boerderij werd nu als schuur voor het vee gebruikt. Vanaf het dak schoten ze in de richting van de openbare school, waar de Duitsers zaten. Die waren inmiddels op de vlucht geslagen, waardoor er niet teruggeschoten werd.
Het schieten heeft ongeveer een half uur geduurd en in de tussentijd rukten de tanks op. Ze reden tussen de oude en nieuwe boerderij door, maar de doorgang was echter te smal, waardoor van beide een stuk uit de muur werd gereden. De tanks reden over de betonnen afsluiting van de gierkelder heen. De kelder van de boerderij, waar de familie inzat, en de gierkelder hadden dezelfde fundering. Het was een hels lawaai en ze waren doodsbang.
Om ongeveer 3 uur ’s middags was alles voorbij. De Canadezen keerder terug naar Varsen en de volgende dag trokken ze verder in de richting van Zwolle. Gelukkig zijn er bij de beschieting geen doden of gewonden gevallen. Twee boerderijen aan de Stokte moesten wel ontgelden, want die zijn vanaf de achterkant van de christelijke school aan de Hessenweg door de Canadezen in brand gestoken.
Meer informatie?
Vrienden van Oudleusen
Gersteland 10
7722 NZ Oudleusen
M: janschoonhoven62@gmail.com
T: 06-23825730